Sezen Aksu

Sen Ağlama

Söz: Aysel Gürel

Beste: Onno Tunç

Plak şirketi: SN Müzik

İlk Yayın: Sembol Plak

Sezen Aksu dünyanın en tatlı ve en yaratıcı insanı. Kaç yıl geçti aradan ama Sezen hiç eksilmedi, hayatımıza hep güzel renkler kattı. 1980’li yılların başında, “Sevgilerimle” ve “Ağlamak Güzeldir” albümlerini müzik dünyasına sunmadan önce TRT için iki solo program çekmiştik. Sanatçının 14 aylık TRT boykotunu sonlandıran program da Teleskop olmuştu. “Sen Ağlama”, onlardan sonra dinleyicinin beğenisine sunuldu ve bu döneme damgasını vuran efsane albüm olarak tarihe geçti. Bunda, düzenlemeleri üstlenen Onno Tunç’un da katkısı büyük. → İ.Ö.

Nilüfer

Geceler

Söz/Beste: Kayahan

Plak şirketi: Yaşar Kekeva Plakçılık

Nilüfer’in, aranjman şarkıcısı kimliğine hapsolmayı reddedip Kayahan besteleri yorumculuğuna terfi ettiği dönemin simgesi “Geceler”di. 1986’da, Uluslararası Akdeniz Akdeniz Müzik Festivali’nde “Geceler”i söyleyen Nilüfer, bileğinin ve çağlayan gibi sesinin hakkıyla birinciliği aldı. “Geceler” öncesinde “Kar Taneleri”, sonrasında “Esmer Günler” yine Kayahan eserleriydi. Nilüfer’e verdiği şarkılar olmasa Kayahan belki merdivenlerden o denli hızlı çıkamayacak, “büyük usta” payesine erişemeyecekti. → D.B.

Fikret Kızılok

Zaman Zaman

Söz/Beste: Fikret Kızılok

Plak şirketi: Kalan Müzik

İlk Yayın: Yonca Plak

1983 yılında dinleyicilerin beğenisine sunulan “Zaman Zaman”, Fikret Kızılok’un 1960’lı ve 1970’li yıllar boyunca yaptığı onca deneme sonrasında imza attığı ustalık albümü. Kızılok, müzik hayatının 20. yılında bu albüme adını veren şarkıyla ilk kez televizyona çıkmış, yönetmenliğini yaptığım Teleskop’un kapanışında “Zaman Zaman”ı söylemişti. Radyoya girdiğim yıllarda şarkılarını il ve bölge radyolarına yaymış, sonrasında çok iyi dost olmuştum. Türkiye’nin en önemli müzisyenlerinden biri. Başta bu şarkı; yaptığı işler hiçbir zaman unutulmayacak. → İ.Ö.

Yeni Türkü

Fırtına

Söz: Murathan Mungan

Beste: Derya Köroğlu

Editör: Pasaj Film Reklam

Plak şirketi: DMC

İlk Yayın: Göksoy Plakçılık

Yeni Türkü ile Murathan Mungan yıllar boyu birlikte nice şarkı üretti. Bazen Selim Atakan, Mungan’ın şarkı sözlerini besteledi, bazen Derya Köroğlu’nun bestelerine Mungan söz yazdı. “Fırtına” ikinci tertipten bir şarkıydı. Grup 1988’deki “Yeşilmişik” kasetinde, 12 Eylül öncesi politik mücadele içinde yetişen kuşağı “Fırtına”yla selamladı. Şarkıyı sonraları Rashit ve Sıla da yorumladı. 2022’de 1968 hareketini inceleyen bir kitap, bu şarkıdan bir dizenin ilhamıyla “Denizlere Çıkan Sokaklar” adını aldı.
→ D.B.

Bulutsuzluk Özlemi

Acil Demokrasi

Söz/Beste: Nejat Yavaşoğulları

Editör: Median Müzik Edisyon

Plak şirketi: Ada Müzik

“Acil Demokrasi” Bulutsuzluk Özlemi’nin 1990’ların eşiğinde yayınlanan “Uçtu Uçtu” albümünün yalnız en yüksek sesli şarkısı değil, bir bakıma kod adıydı. Kaset kapağında Bedri Baykam imzalı yağlıboya tablodaki iri puntolu “Acil Demokrasi” sloganı da bunu teyit ediyordu. Albümden bir ay önce “İnsan Hakları Yarın Değil Şimdi” toplu konserinde iki kez çalınan ve kitlesel bir yankı uyandıran şarkı, siyaseti rock’a kestirme yollardan sokuyor, 1980’li yıllar Türkiyesi’nin fatura dökümünü çıkarıyordu. → D.B.

Ferdi Özneğen

Gündüzüm Seninle

Beste/Beste: Suat Sayın

Plak şirketi: Yaşar Kekeva Plakçılık

Yıllar sonra keşfedilen hazine. Döneminde (Müzeyyen Senar’dan Cengiz Coşkuner’e) pek çok isim tarafından yorumlandı; Zeki Müren’in sahnede vazgeçemediği şarkılardandı ama Ferdi Özbeğen yorumu aradan sıyrıldı ve her yerde çalan o oldu. Yıllar sonra keşfedilme hikâyesi bir televizyon dizisiyle bağlantılı. Anılar saklı kaldığı yerden çıktı, şarkı yeniden dillere düştü. Ferdi Özbeğen’in, 1960’lı yılların başında başladığı yolculuğunun zirvelerinden. Bugün dönüp baktığımızda adı anıldığında akla gelen ilk şarkılardan. → M.M.

Muazzez Abacı

Vurgun

Söz: Cemal Safi

Beste: Selçuk Tekay

Editör: Median Müzik Edisyon

Plak şirketi: Yaşar Kekeva Plakçılık

1970’li yıllarda söylediği alaturka şarkılarla isim yapan Muazzez Abacı, 1980’li yıllarda art arda yayınlanan albümleriyle ismini büyüttü ve son demini yaşayan gazinoların aranan assolisti oldu. 1980’li yılları kapatırken piyasaya verilen “Vurgun” çok sattı ve döneminin simgelerinden birine dönüştü. Aradaydı: İçindeki şarkılar itibarıyla ona “alaturkanın son kalesi” de diyebiliriz, “arabeskleşmenin başlangıç noktası” da. Sevilmesinin sırrı belki de burada. → M.M.

Nur Yoldaş

Sultan-ı Yegah

Söz: Atillâ İlhan

Beste: Ergüder Yoldaş

Plak şirketi: Metropol Müzik

İlk Yayın: Öncü Plak

Bob Marley’in öldüğü günlerde, reggae ile ahbaplık eden ve makam müziğine yatkınlığıyla hemen sivrilen ufuk açıcı bir pop şarkısı doğdu. “Sultan-ı Yegâh”, Yoldaş çiftinin aynı adlı bütünlüklü, kavramsal, idealist albümünün hitiydi. Şiirde Attilâ İlhan’ın bu musiki makamının adını yanlış imlayla yazması şarkının tek pürüzlü yanı oldu. Olaya TRT el koyunca, plakta değilse de radyo ve TV’de hakiki adıyla “Sultanî Yegâh”ın saltanatı başladı. Şarkıyı Melike Demirağ, Mor ve Ötesi ve Özge Fışkın da seslendirdi. → D.B.

Ahmet Kaya

Acılara Tutunmak

Söz: Hasan Hüseyin Korkmazgil

Beste: Ahmet Kaya

Plak şirketi: Gam Müzik

İlk Yayın: Taç Plak

12 Eylül darbesiyle damarları kesilen toplumcu müziği 1980’lerin ortasında diriltenler arasında Ahmet Kaya’nın adı başta geliyordu. Kaya şiirlerle beslendi, çağdaş şairlerden dizeler besteledi. Hasan Hüseyin’in 1978 tarihli “Acılara Tutunmak” şiiri bunlardan biriydi. Şarkı 1985’te çıkan albüme de adını verdi. Kaya’nın halk müziği, arabesk, marş ve rock’ın kesişim noktasında duran ezgileri “özgün müzik”, “protest”, “devrimci arabesk” gibi nitelendirmelerle anıldı, çok sevildi, çok tartışıldı. → D.B.

Şivan Perwer

Cané Cané

Söz: Delil Doğan

Söz: Şivan Perwer

Editör: Median Müzik Ediston

Plak şirketi: Şivan Perwer Kulturstiftung

İlk Yayın: Caprice Records

Şivan Perwer, Kürt halk müziğini dünyaya tanıtan isimlerin başında geliyor. Sadece bir aktarıcı değil, aynı zamanda iyi bir besteci. “Canê Canê”, Kürtçenin duyulduğu bütün coğrafyalarda en çok söylenen şarkılardan biri. Onun sesiyle bütünleşen ve 1980’li yıllarda çekme kasetlerle evden eve ulaşan bu yorum o dönemin simgesi hâline geldi. Aynı zamanda bir halkın sessiz direniş şarkısı bu. → M.M.

Belkıs Akkale

Cumbullu

Söz/Beste: Anonim

Plak şirketi: Sembol Plak

1980’li yıllarda piyasayı ele geçiren arabeskin iki büyük alternatifi vardı: Türküler ve alaturka şarkılar. Alaturka, çok sesli (ya da daha doğru bir deyişle çok sazlı) hatta yöneldi; pop kulvarı cılız kalınca türküler aradan sıyrıldı. Belkıs Akkale dönemin yıldızı. “Odana Serdim Halı”, “Küstürdüm Barışamam”, “Siyah Perçemlerin” gibi türkülerle büyük sükse yaptı ve art arda doldurduğu iki “Türkü Türkü Türkiyem” albümü büyük satış rakamlarına ulaştı. “Cumbullu” ilk albümün başlama vuruşuydu; diğerlerinin önüne geçti. → M.M.

Arif Sağ

İnsan Olmaya Geldim

Söz: Nimri Dede

Beste: Arif Sağ

Editör: Median Müzik Edisyon

Plak şirketi: Sembol Plak

Arif Sağ’ın derleme eserlere yer verdiği “İnsan Olmaya Geldim” albümündeki tek bestesi, aynı adlı bu türküydü. Çeşitli halk müziği formlarını maharetle ve çok sesli bir anlayışla bestesine yansıtmış, kendi deyimiyle bir “çağdaş Türk müziği kalıbı” ortaya koymuştu. O günlerde Alevi müziğinin dört saz, söz ve deyiş ustasının (Arif Sağ’la birlikte Muhlis Akarsu, Yavuz Top, Musa Eroğlu) 1982’de başlattıkları “Muhabbet” albümleri serisi de süratle devam ediyor, gelecek kuşaklara büyük bir miras aktarılıyordu. → D.B.

Neşe Karaböcek

Günün Birinde

Söz: Ahmet Selçuk İlkan

Beste: Selahattin Cesur

Editör: Doğan Müzik

Plak şirketi: Ossi Müzik

İlk Yayın: Altın Plak

Taş plak döneminde Ankaralı Karaböcekler adıyla isimlerini duyuran iki kız kardeşten biri Neşe Karaböcek, solo kariyerine taş plaklarda söylediği Arapça şarkılarla başlamış, 1960’lı yılların başında dümeni dönemin modası aranjmanlara kırmış, sonrasında alaturkaya ve hatta arabeske yönelmişti. Bir anlamda başa döndüğünü söyleyebiliriz. “Günün Birinde”, 1980’li yılların koyu arabesk ortamında halk müziği ve pop arasında gidip gelen düzenlemesiyle ışıltılı bir geçiş şarkısı. → M.M.

Ümit Besen

Tahta Masa

Söz: Ahmet Selçuk İlkan

Beste: Coşkun Sabah

Editör: Doğan Müzik

Plak şirketi: Emre Grafson

Taverna fenomeni, 1970’lerin sonundan itibaren gece hayatını dönüştürdü. Böylece ağdalı arabeske, popa, gazinoya, pavyona bir alternatif ya da rakip dünyaya geldi. Synthesizer icat oldu, mertlik bozuldu: Ferdi Özbeğen, Rıza Silahlıpoda gibi isimler kırk yıllık orkestralarına veda edip piyanist şantörlüğe soyundu. Osmaniyeli genç Ümit Besen, bu müziğin zirvesine udi şantör Coşkun Sabah’ın bestesi “Tahta Masa”yla oturdu. “Tahta Masa”, Besen’in telli duvaklı, resmî nikâhlı ayrılık şarkılarının ilk sivil örneğiydi.
→ D.B.

Coşkun Sabah

Ağlamak İstiyorum (Anılar)

Söz: Coşkun Sabah, Ahmet Selçuk İlkan

Beste: Coşkun Sabah

Editör: Doğan Müzik

Plak şirketi: Emre Grafson

Müzik tarihimizin en hızlı satan albümlerinden birinde karşımıza çıkan bu şarkı bir anda o kadar büyüdü ki asıl adı olan “Ağlamak İstiyorum” geri planda kaldı ve “Anılar” olarak anılmaya başladı. Albümün adı bile değişti. 1980’li yıllardan 1990’lı yıllara geçerken herkesin dilindeydi. “Anılar”a, büyük pop patlamasından önce karşımıza çıkan son büyük arabesk hit’i diyebiliriz. → D.B.

İbrahim Tatlıses

Mavi Mavi

Söz: Yılmaz Tatlıses

Beste: Burhan Sayar

Editör: Poll Prodüksiyon, Doğan Müzik Yapım

Plak şirketi: Seyhan Müzik

İlk Yayın: Bayar Müzik

1970’lerin ardından arabesk “en alttakiler”e ait olmaktan çıkıp “orta direk” kesimlere ve “yeni zenginler”e yöneldi. “Mavi Mavi”nin ilk muhatabı, “Ayşem” filmindeki mavi gözlü Hülya Avşar oldu. Günlük güneşlik, havai, adı kadar renkli bu şarkı sayesinde, halk müziğiyle arabeskin yarenliği bir kez daha sınandı. İlk amatör kayıtlarında arabesk söyleyen Tatlıses, TRT’de türkü sanatçısı olarak kabul görmüştü. Derken tekrar arabeske geçerek 1980’lerde bu müziğin depolitizasyonunu temsil etti. → D.B.